Zanurzenie się w temat startupów może być fascynującą, ale też nieco przytłaczającą przygodą. Aby Ci pomóc, opracowaliśmy dla Ciebie kluczowy zestaw pojęć, które stanowią fundament tego ekscytującego środowiska.
W poprzednim artykule omówiliśmy fundamentalne pojęcia często stosowane przez przedsiębiorców działających w branży startupowej. W niniejszym tekście wyjaśniamy kluczowe terminy, które umożliwią Ci lepsze zrozumienie języka używanego przez inwestorów.
Pojęcia dotyczące finansowania
Akcelerator – To dedykowana instytucja, która, podobnie jak inkubatory, udziela wsparcia młodym startupom w ich początkowych fazach, lecz z naciskiem na intensywny przyspieszony rozwój biznesu. Akceleratory często dostarczają specjalnie zaprojektowane programy szkoleniowe oraz unikalną okazję do prezentacji przed potencjalnymi inwestorami. To organizacja, która oferuje wszechstronne wsparcie dla startupów, obejmujące mentorstwo, organizacyjne i doradcze wsparcie oraz możliwość nawiązania relacji z inwestorami oraz partnerami biznesowymi. Akceleratory skupiają się na wybranych startupach, które wykazują obiecujący Model Wartości Minimalnej (MVP) oraz spełniają określone kryteria, aby uczestniczyć w ich programie przyspieszania rozwoju.
Anioł biznesu – to bogata osoba prywatna, która inwestuje swoje osobiste środki finansowe w wczesne etapy rozwoju startupu w zamian za udziały w spółce. Taka osoba może także dostarczyć cenne wsparcie w postaci wiedzy, doświadczenia i kontaktów. Inwestor anioł biznesu pomaga finansowo i merytorycznie startupom w ich początkowych fazach rozwoju, co może być kluczowe dla ich przetrwania i sukcesu.
Bootstrapping – to model finansowania, w którym założyciele finansują rozwój startupu z własnych zasobów lub minimalnym zaangażowaniem zewnętrznych inwestorów. To podejście umożliwia większą kontrolę nad firmą, choć może wymagać więcej czasu do osiągnięcia zyskowności. To inaczej mówiąc finansowanie rozwoju firmy z własnej kieszeni.
Crowdfounding – To koncepcja stanowiąca metodę pozyskiwania środków na różnorodne projekty od zorganizowanej społeczności. Proces ten opiera się na dostarczaniu niewielkich kwot pieniędzy za pośrednictwem internetu, w zamian za określone korzyści, takie jak np. zniżki na finalny produkt.
Dotacje unijne – finansowe wsparcie udzielane przez Unię Europejską, mające na celu wspieranie różnorodnych projektów, inicjatyw badawczych, innowacyjnych przedsięwzięć oraz rozwoju regionalnego. Te środki pomagają organizacjom, przedsiębiorstwom i instytucjom w realizacji ich celów poprzez udostępnienie funduszy na rozwój, wzmacnianie konkurencyjności oraz promowanie nowatorskich rozwiązań.
FFF/3F (Family, Friends and Followers lub Family, Friends and Fools) – dosłownie: przyjaciele, rodzina i fani/głupcy. Przez wielu uznawani za pierwszą grupę, do której powinieneś skierować się w poszukiwaniu finansowania pomysłu na biznes. FFF to finansowanie startupu przez najbliższe otoczenie.
Inkubator/inkubacja – to starannie zaplanowany program kooperacji, dążący do osiągnięcia sukcesu przez nowe startupy. Poprzez udzielanie wsparcia w rozwiązywaniu kluczowych wyzwań związanych z prowadzeniem działalności startupowej, inkubatory dostarczają przedsiębiorcom cenną przestrzeń do pracy, fundusze w początkowej fazie, mentorstwo oraz wartościowe szkolenia. Głównym celem inkubatorów jest asystowanie przedsiębiorcom w zakładaniu oraz inicjowaniu rozwoju ich firm w kluczowych etapach początkowych. W skład oferty inkubatorów może wchodzić także wsparcie w formie mentorskiego doradztwa, dostęp do dogodnych przestrzeni biurowych, rozbudowanej sieci kontaktów oraz możliwości inwestycyjnych.
Seed capital – to kapitał początkowy, inwestowany w podmioty na bardzo wczesnym etapie rozwoju lub w start-upy, które nie mają jeszcze udokumentowanego doświadczenia. To forma inwestycji charakteryzująca się wysokim poziomem ryzyka. W praktyce, tego rodzaju finansowanie często obejmuje przekazanie dużej ilości udziałów lub akcji, umożliwiających inwestorom wspieranie i uczestniczenie w wzroście firmy od samego początku.
Venture capital – to inwestycje dokonywane na prywatnym rynku kapitałowym w firmy, najczęściej w ich wczesnym etapie rozwoju. Celem tych inwestycji jest wsparcie uruchomienia działalności lub ekspansji przedsiębiorstwa. Fundusze venture capital oczekują zwrotów z tych inwestycji w przyszłości, dlatego oprócz kapitału często oferują mentorstwo i wsparcie. Głównym celem działalności funduszy VC jest zainwestowanie kapitału w startupy i późniejsza odsprzedaż posiadanego udziału lub akcji w celu osiągnięcia zysku.
Pojęcia które możesz usłyszeć od Inwestora
Drag along – jest klauzulą, która pozwala inwestorowi wymusić na pozostałych udziałowcach sprzedaż ich udziałów lub akcji razem z nim. Stanowi to formę zabezpieczenia, chroniącą interesy finansowe inwestora, umożliwiającą mu realizację transakcji sprzedaży swoich udziałów bez potrzeby uzyskiwania zgody wszystkich innych wspólników. Dzięki temu, inwestor uzyskuje większą swobodę i kontrolę nad procedurą zbycia udziałów.
Founders agreement – porozumienie założycielskie jest to umowa lub pisemne porozumienie określające fundamentalne aspekty zaangażowania założycieli w startupie. Nie ma jednego standardowego modelu ani ścisłych wymogów formalnych dla tego dokumentu. Ważne jest jednak, aby porozumienie założycielskie zawierało kluczowe elementy, jak szczegółowy opis celów przedsiębiorstwa, podział zadań i obowiązków, określenie ról współzałożycieli, rozdział kapitału, podział zysków, prawa do własności intelektualnej oraz zaplanowany model działalności gospodarczej.
Lock up – to umowne ograniczenie możliwości sprzedaży udziałów lub akcji przez określony okres czasu. Stanowi ono zabezpieczenie, które chroni zarówno interesy założycieli przedsiębiorstwa przed niespodziewanymi zmianami w składzie inwestorów, jak i daje inwestorom pewność zaangażowania założycieli w rozwój projektu, uniemożliwiając im sprzedaż udziałów przed osiągnięciem kluczowych celów.
No-shop – klauzula zakazu negocjacji jest to warunek często zawarty w arkuszu warunków, który nakazuje ekskluzywność negocjacji. Oznacza to, że strona zobowiązana jest do niewchodzenia w rozmowy z innymi potencjalnymi inwestorami oraz unikania działań mających na celu zdobycie dodatkowych ofert inwestycyjnych.
Right of first refusal – prawo pierwszeństwa jest to warunek umowny zapewniający, że jeśli jeden z partnerów zamierza sprzedać swoje udziały, pozostali partnerzy mają prawo pierwokupu tych udziałów na takich samych warunkach jak potencjalny zewnętrzny nabywca.
Tag along – to klauzula umowna, która umożliwia pozostałym udziałowcom firmy przyłączenie się do planowanej transakcji sprzedaży udziałów lub akcji przez jednego z udziałowców, często inwestora. Jest to mechanizm zapewniający równość traktowania wszystkich udziałowców, dając im możliwość skorzystania z warunków sprzedaży, które zostały wynegocjowane przez inwestora. W praktyce, prawo dołączenia gwarantuje pozostałym udziałowcom opcję sprzedaży ich udziałów w sytuacji, gdyby jeden z nich zdecydował się na sprzedaż swoich udziałów.
Term sheet – jest to dokument przedstawiający ofertę warunków finansowania złożoną przez inwestora na rzecz startupu. Zawiera kluczowe detale, takie jak wielkość finansowania, ocena przedsiębiorstwa, prawa przyznane inwestorom i więcej. Arkusz warunków zwykle służy jako fundament do ostatecznych negocjacji kontraktu. Reprezentuje on wstępne zobowiązanie między inicjatorem projektu a finansistą, aczkolwiek nie posiada mocy obowiązującej prawnie. Typową cechą arkusza warunków jest jego forma listu intencyjnego, który rozpoczyna proces negocjacyjny. Dokument ten dostarcza ważne informacje o uczestnikach, zamiarze finansowania, ocenie udziałów, mechanizmach finansowania i opcjach zakończenia inwestycji. W pewnych sytuacjach arkusz warunków może również określać strukturę kierowniczą oraz relacje pomiędzy władzami przedsiębiorstwa.
Umowa inwestycyjna – jest to dokument formalizujący warunki współpracy uzgodnione między startupem (jego założycielami) a inwestorem. Określa ona zasady włączenia nowego partnera do przedsiębiorstwa, regulując relacje oraz podział zadań. Do kluczowych elementów umowy inwestycyjnej należą: identyfikacja uczestników i celu, definicje, struktura udziałowa, warunki finansowania, postanowienia warunkowe, przepisy przejściowe, płatności i ich warunki, skład i role organów spółki, prawa i obowiązki stron, a także ewentualne zasady wyjścia z przedsiębiorstwa.
Vesting – Nabycie praw jest procesem stopniowego przejmowania praw do akcji lub udziałów w przedsiębiorstwie przez pracowników lub założycieli. Jest to mechanizm zorientowany na długoterminowe zaangażowanie, który po upływie określonego czasu pracy lub spełnieniu określonych warunków umożliwia pełne posiadanie udziałów. Często włączony do umów inwestycyjnych, oferuje możliwość stopniowego nabycia udziałów w określonym czasie, wspierając długoterminowe zaangażowanie i lojalność wobec firmy.
Podsumowanie
Opanowanie tych pojęć pozwoli Ci na lepsze zrozumienie języka używanego w świecie startupów i inwestycji. Pamiętaj, że ten słownik to tylko początek – świat startupów jest pełen niezwykłych wyrażeń i unikalnego żargonu. Ale z odrobiną wiedzy, jesteś gotowy, by ruszyć z miejsca i nie bać się rozmawiać z innymi o swoich projektach.
Jeżeli jesteś zainteresowany pogłębianiem wiedzy o startupach i chcesz dowiedzieć się więcej o kluczowych aspektach ich rozwoju, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszej zakładki Książki. Znajdziesz tam bezpłatne publikacje, które pomogą Ci poszerzyć horyzonty i zainspirować do dalszych działań.
Autorka: Karolina Cyrbes
Redakcja: Wojciech Wodo